شناخت تفاوت‌های سنّی در مرگ‌ومیر کم‌تر مهاجران

پروفسور میشل گیلوت

به گزارش دریافتی از دانشکده‌ی علوم اجتماعی دانشگاه یزد، پروفسور میشل گیلوت عضو هیأت علمی گروه جامعه‌شناسی و جمعیّت‌شناسی مرکز مطالعات جمعیّتی و رئیس گروه تحصیلات تکمیلی جمعیّت‌شناسی در دانشگاه پنسیلوانیا [در یک نشست علمی با حضور اعضای هیأت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی جمعیّت‌شناسی دانشگاه یزد] گفت: موضوع سلامت و مرگ‌ومیر در بین مهاجران در کشورهای مهاجرپذیر اهمیّت روزافزونی یافته است. وی افزود: مطالعات متعدّدی نشان داده‌اند که مهاجران در مقایسه با جمعیّت بومی کشورهای مهاجرپذیر مرگ‌ومیر کم‌تری دارند. چنین وضعیّتی به‌عنوان مزیّت مرگ‌ومیر مهاجران شناخته می‌شود. وی با اشاره به تحقیقاتی که در این زمینه انجام داده است گفت: چهار تبیین برای مرگ‌ومیر کم‌تر مهاجران شامل اثر گزینشی مهاجران وارد شده (اثر مهاجران سالم)، اثر گزینشی مهاجران بازگشت‌کننده به کشور مبدأ (فرضیه‌ی سوگیری سالمون)، اثر تفاوت‌های فرهنگی و اثر اشکالات داده‌‌ای در ادبیات پژوهشی مطرح است ولی این‌که کدام تبیین صحیح‌تر است به شدّت قابل بحث باقی مانده است.

وی هدف خود از انجام این تحقیقات را بررسی تبیین‌های مرگ‌ومیر کم‌تر مهاجران و این‌که چگونه این مرگ‌ومیر پایین‌تر با تفاوت‌های سنّی در مرگ‌ومیر نسبی مهاجران مرتبط است،‌ بررسی الگوی تفاوت‌های سنّی در مرگ‌ومیر نسبی مهاجران در کشورهای فرانسه، انگلستان، و ایالات متّحده و ارزیابی میزان همخوانی هر یک از تبیین‌های ارائه شده در زمینه‌ی مرگ‌ومیر کم‌تر مهاجران با الگوهای سنّی مشاهده‌شده عنوان کرد.  وی در توضیح اثر گزینشی مهاجران واردشده تصریح کرد: تبیین‌های «مرگ‌ومیر کم‌تر مهاجران» به این واقعیّت اشاره دارد که مهاجران به‌طور تصادفی از جمعیّت مبدأ انتخاب نمی‌شوند، بلکه مهاجران بر اساس ویژگی‌هایی گزینش می‌شوند که خطر مرگ آن‌ها کم‌تر است و به عبارتی در وضعیّت بهتری از نظر سلامت قرار دارند. وی گفت: وضعیّت سلامت بهتری که اشخاص گزینش شده برای مهاجرت دارند، موجب می‌شود که آن‌ها مزیّت بهتری در مقایسه با جمعیّت بومی پذیرنده از نظر پایین‌تر بودن مرگ‌ومیر داشته باشند. با این‌حال، باید به دو نکته توجّه داشت: گزینش مثبت مهاجران از نظر وضعیّت سلامت، بیش‌تر در خصوص افرادی مصداق دارد که برای کار یا تحصیل اقدام به مهاجرت می‌کنند. دوّم این‌که، هرگونه تأثیر گزینشی مهاجرت بر مرگ‌ومیر، بلافاصله بعد از مهاجرت حائز اهمیّت است و با افزایش طول مدّت اقامت در کشور میزبان از اهمیّت آن کاسته می‌شود. وی با اشاره به اثر گزینشی مهاجران بازگشت‌کننده به مبدأ (اثر سالمون) گفت: این تبیین اشاره به این واقعیّت دارد که مهاجرانی که در وضعیّت مناسبی از نظر سلامت قرار ندارند، بنابه دلائل مختلفی (از برخورداری از حمایت خانوادگی مناسب‌تر گرفته تا تمایل به مردن در موطن خود) احتمالاً به کشور مبدأ خود باز می‌گردند. در اثر مهاجرت بازگشتی این افراد بیمار، متولّدین خارجی که در کشور میزبان باقی می‌مانند، به‌طور متوسّط از وضعیّت سلامت مناسب‌تری برخوردارند و همین امر موجب مرگ‌ومیر کم‌تر مهاجران می‌شود.

پروفسور گیلوت یادآور شد: پیش‌بینی تأثیر گزینشی مهاجران بازگشتی بر الگوهای سنّی مرگ‌ومیر نسبی مهاجران، کاهش تدریجی و مستمر در نسبت ریسک مرگ مهاجران به موازات افزایش سن و تسریع این روند کاهشی در سنین سالمندی است. وی در ادامه‌ی سخنان خود گفت: تبیین تأثیرات فرهنگی در زمینه‌ی مرگ‌ومیر کم‌تر مهاجران اشاره به این واقعیّت دارد که مهاجران ممکن است به خاطر هنجارهای فرهنگی متفاوت در کشور مبدأشان، رفتارهای سلامت مناسب‌تری داشته باشند (برای مثال، از نظر استعمال دخانیات، الکل و رژیم غذایی). وی با اشاره به تبیین اثر اشکالات داده‌‌ای اظهار کرد: مهم‌ترین اشکالات داده‌ای در زمینه‌ی مرگ‌ومیر کم‌تر مهاجران، به عدم ثبت و حذف سیستماتیک مرگ‌هایی مربوط می‌شود که در خارج اتّفاق می‌افتد. به گفته‌ی وی پیش‌بینی تأثیر اشکالات داده‌ای بر الگوهای سنّی مرگ‌ومیر نسبی مهاجران پیچیده و چندجهتی است و برحسب گروه مهاجران و چگونگی مهاجرت چرخشی آن‌ها تفاوت می‌پذیرد. استاد جمعیّت‌شناسی مرکز مطالعات جمعیّتی دانشگاه پنسیلوانیا سپس بر اساس داده‌های مربوط به مهاجران وارد شده به کشورهای آمریکا، انگلستان و فرانسه به بررسی این چهار تبیین مطرح در زمینه‌ی مرگ‌ومیر کم‌تر مهاجران پرداخت و شواهدی را از تفاوت‌های سنّی در مرگ‌ومیر مهاجران در مقایسه با جمعیّت بومی کشورهای مهاجرپذیر ارائه داد. وی بر اساس نتایج بدست آمده از این داده‌ها نشان داد که علی‌رغم تفاوت‌های قابل توجّهی که در الگوهای سنّی مرگ‌ومیر مهاجرانی که از کشورهای مختلف آمده‌اند مشاهده می‌شود، امّا در بیش‌تر موارد، یک الگوی سیستماتیکU  شکل بر تفاوت‌های سنّی مرگ‌ومیر مهاجران وارد شده به هر سه کشور میزبان (و در هر دو جنس) غلبه دارد، به‌طوری که نتایج مربوط به مزیّت نسبی مرگ‌ومیر مهاجران (یا مرگ‌ومیر کم‌تر مهاجران) در مقایسه با جمعیّت بومی کشورهای مهاجرپذیر نشان می‌دهد که مزیّت مرگ‌ومیر مهاجران، در سنین کودکی و نوجوانی چندان متفاوت از جمعیّت بومی نیست .وی ادامه داد: امّا به تدریج به موازات افزایش سن، مزیّت نسبی مرگ‌ومیر مهاجران افزایش می‌یابد، به‌طوری که بیش‌ترین مزیّت مرگ‌ومیر مهاجران مربوط به سنین ۴۵-۴۰سال است و مجدّدا از این سنین به بعد، مزیّت مرگ‌ومیر مهاجران به تدریج از بین می‌رود و مرگ‌ومیر آن‌ها به جمعیّت بومی کشورهای پذیرنده‌ی مهاجر نزدیک می‌شود. وی بر اساس تحلیل‌های انجام شده بر روی داده‌های تحقیقش، استدلال کرد که الگوهای مشاهده‌شده در داده‌ها، بیش‌ترین انطباق و همسویی را با تبیین «اثر گزینشی مهاجران وارد شده» (یا تأثیر مهاجران سالم) دارد. پروفسور گیلوت در پایان با تأکید مجدّد بر این‌که مرگ‌ومیر نسبی مهاجران برحسب سن ثابت نیست و تفاوت‌های چشم‌گیری در مرگ‌ومیر مهاجران برحسب سن وجود دارد، به تحقیقات آینده توصیه کرد که در بررسی‌های جمعیّتی به اهمیّت تفاوت‌های سنّی توجّه بیش‌تری نشان دهند.

منبع: تارنمای دانشگاه یزد